Γλοίωμα

Το γλοίωμα αναπτύσσεται από τα κύτταρα της γλοίας, η οποία είναι ο υποστηρικτικός ιστός των νευρικών κυττάρων του εγκεφάλου.

Ποια είναι τα συμπτώματα του γλοιώματος;

Τα γλοιώματα προκαλούν συμπτώματα επειδή ασκούν πίεση στον εγκέφαλο και το νωτιαίο μυελό. Τα πιο συχνά συμπτώματα των γλοιωμάτων είναι:

• Κεφαλαλγίες (πονοκέφαλοι, που μπορεί να είναι έντονοι το πρωί και να ξυπνούν τον ασθενή τη νύχτα)
• Επιληπτικές κρίσεις
• Αδυναμία άνω ή κάτω άκρων
• Αλλαγές συμπεριφοράς και προσωπικότητας
• Διαταραχές όρασης (θόλωση, διπλωπία, μείωση όρασης, περιορισμός οπτικών πεδίων)
• Μούδιασμα (αιμωδίες)
• Ναυτία, έμετοι

Μερικά γλοιώματα δεν προκαλούν συμπτώματα.

Σύγχρονη νευροχειρουργική αντιμετώπιση του γλοιώματος

Οι σύγχρονες τεχνικές επιτρέπουν την πιο ριζική αφαίρεση των γλοιωμάτων, ακόμα και στις πιο δυσπρόσιτες περιοχές του εγκεφάλου, ενώ ταυτοχρόνως προστατεύουν τα σημαντικά λειτουργικά κέντρα του εγκεφάλου.

Οι τεχνικές αυτές, είναι η νευροπλοήγηση, η λειτουργική μαγνητική τομογραφία, ο διεγχειρητικός νευροφυσιολογικός έλεγχος και η διεγχειρητική απεικόνιση μέσω υπερήχου ή ειδικών συστημάτων διεγχειρητικής μαγνητικής τομογραφίας.

Στόχος της χειρουργικής επέμβασης είναι η απομάκρυνση του όγκου και η πρώτη προτεραιότητα είναι η διατήρηση ή βελτίωση των νευρολογικών λειτουργιών του ασθενούς.

Χειρουργικές τεχνικές για την αφαίρεση των γλοιωμάτων:

• Κρανιοτομία:  με τη χρήση νευροπλοήγησης, η οποία ενσωματώνει δεδομένα της μαγνητικής και της αξονικής τομογραφίας, παρέχεται τρισδιάστατη απεικόνιση και αποτυπώνεται η εικόνα της μαγνητικής τομογραφίας ακριβώς στη θέση της βλάβης στον εγκέφαλο του ασθενούς. Με αυτό τον τρόπο, εντοπίζεται με εξαιρετική ακρίβεια η θέση του όγκου που αφαιρεί ο νευροχειρουργός.

Με το νευροχειρουργικό μικροσκόπιο και τη νευροπλοήγηση, ο όγκος αφαιρείται με ακρίβεια, ενώ προστατεύονται οι περιοχές του φυσιολογικού εγκεφάλου.

• Διεγχειρητική χαρτογράφηση εγκεφάλου (κρανιοτομία σε εγρήγορση): Σε επεμβάσεις για την αφαίρεση όγκων που βρίσκονται σε λειτουργικές περιοχές του εγκεφάλου, ορισμένες φορές απαιτείται να είναι ο ασθενής σε εγρήγορση, για να εκτιμάται συνεχώς κατά τη διάρκεια της επέμβασης η λειτουργική του εικόνα (παραδείγματος χάριν η εκφορά του λόγου).

Η μέθοδος αυτή δίνει τη δυνατότητα λειτουργικής χαρτογράφησης του εγκεφάλου και παρέχει στον νευροχειρουργό τη δυνατότητα να επιλέξει την πιο ασφαλή δίοδο για την αφαίρεση του όγκου, ενώ ελαχιστοποιεί την πιθανότητα νευρολογικού ελλείμματος. Αντί για γενική αναισθησία, γίνεται περιοχική αναισθησία και φυσικά, ο ασθενής δεν νιώθει το παραμικρό.

Με τη ριζική χειρουργική αφαίρεση του γλοιώματος, μειώνονται τα πιεστικά φαινόμενα που ασκούνται από τον όγκο, βελτιώνεται σημαντικά η ποιότητα της ζωής του ασθενούς και το προσδόκιμο. Η ακρίβεια του χειρουργείου και η ολική εξαίρεση της βλάβης με ασφαλή τρόπο εξασφαλίζει άριστο λειτουργικό αποτέλεσμα για τον ασθενή και πολύ καλύτερη πρόγνωση.

Τύποι γλοιωμάτων

Υπάρχουν τρεις διαφορετικοί τύποι κυττάρων της γλοίας: τα αστροκύτταρα, τα επενδυματικά κύτταρα και τα ολιγοδενδροκύτταρα. Οι αντίστοιχοι όγκοι ονομάζονται αστροκυττώματα, επενδυμώματα και τα ολιγοδενδρογλοιώματα.

Αστροκυττώματα

Τα αστροκυττώματα είναι ο συνηθέστερος τύπος γλοιώματος και αποτελούν περίπου το 50% όλων των πρωτοπαθών όγκων του εγκεφάλου και της σπονδυλικής στήλης.

Συναντώνται πιο συχνά στον εγκεφαλικό φλοιό, αλλά και στο πίσω μέρος του εγκεφάλου, την παρεγκεφαλίδα.

Επενδυμώματα

Το επενδύμωμα είναι ένας τύπος γλοιώματος, που προέρχεται από τα επενδυματικά κύτταρα, την “επένδυση” του κοιλιακού συστήματος του εγκεφάλου. Τα επενδυμώματα αναπτύσσονται στο τοίχωμα των κοιλιών του εγκεφάλου ή στο νωτιαίο μυελό.

Αποτελούν το 2-3% του συνόλου των όγκων εγκεφάλου και συνήθως είναι χαμηλής κακοήθειας. Είναι συχνότερη η παρουσία τους στα παιδιά, στα οποία εντοπίζονται συνήθως κοντά στην παρεγκεφαλίδα.

Το επενδύμωμα πολλές φορές παρεμποδίζει τη ροή του εγκεφαλονωτιαίου υγρού ή αυξάνει την παραγωγή του, προκαλώντας αυξημένη ενδοκράνια πίεση.

Ολιγοδενδρογλοιώματα

Το ολιγοδενδρογλοίωμα είναι ένας τύπος γλοιώματος, που αναπτύσσεται από τα ολιγοδενδροκύτταρα, τα οποία σχηματίζουν τη μυελίνη, το υπόστρωμα που καλύπτει και προστατεύει τα νευρικά κύτταρα.

Τα ολιγοδενδρογλοιώματα εμφανίζονται συχνότερα στους μεσήλικες και σπάνια στα παιδιά. Μπορεί να είναι βαθμού κακοήθειας ΙΙ ή ΙΙΙ (αναπλαστικό ολιγοδενδρογλοίωμα).

Πολύμορφο γλοιοβλάστωμα εγκεφάλου (GBM)