Το γλοιοβλάστωμα είναι ο πιο συχνός και θανατηφόρος όγκος εγκεφάλου, με μέσο όρο επιβίωσης τους 14 μήνες.

Μέχρι τώρα, οι ανοσοθεραπείες δεν είναι τόσο αποτελεσματικές όσο θα θέλαμε, καθώς οι ασθενείς με γλοιοβλάστωμα εμφανίζουν βαθιά ανοσοκαταστολή.

Στην καταπολέμηση του γλοιοβλαστώματος, σημαντικό ρόλο παίζουν κάποια σωματίδια, που ονομάζονται εξωκυτταρικά κυστίδια και φαίνεται πως ευθύνονται για την καταστολή του ανοσοποιητικού συστήματος των ασθενών με γλοιοβλάστωμα. Αυτά τα σωματίδια “εξουδετερώνουν” τον αμυντικό μηχανισμό του οργανισμού, αναστέλλοντας άμεσα τη δράση των Τ-λεμφοκυττάρων των ασθενών.

Ταυτοχρόνως όμως, τα εξωκυτταρικά κυστίδια που απελευθερώνονται από τα καρκινικά κύτταρα, αποδεικνύονται χρήσιμα για την πρώιμη διάγνωση και για την αύξηση των πιθανοτήτων καταπολέμησης του γλοιοβλαστώματος.

Ερευνητές του Εργαστηρίου Νευροχειρουργικής Ογκολογίας της περίφημης κλινικής Mayo, μελέτησαν τα εξωκυτταρικά κυστίδια του γλοιοβλαστώματος, ανοίγοντας νέους δρόμους για την αντιμετώπιση του επικίνδυνου αυτού καρκίνου.

«Εξετάζουμε διαφορετικές θεραπείες, με στόχο την τόνωση του ανοσοποιητικού συστήματος για την καταπολέμηση του γλοιοβλαστώματος. Παράλληλα με τις υπάρχουσες ανοσοθεραπείες, θα μπορούσαμε να στοχεύσουμε και τις “οδούς” μέσω των οποίων τα εξωκυτταρικά κυστίδια διευκολύνουν την ανοσοκαταστολή, ώστε να έχουμε καλύτερα αποτελέσματα στην καταπολέμηση του γλοιοβλαστώματος», είπαν οι ερευνητές.

Οι ερευνητές της Mayo διαπίστωσαν ότι τα εξωκυτταρικά κυστίδια λειτουργούν μέσω μονοκυττάρων – μετατρέποντάς τα σε ανοσοκατασταλτικά κύτταρα, που στη συνέχεια αναστέλλουν τη δράση των Τ-λεμφοκυττάρων.

«Μονοκύτταρα διεισδύουν σε μεγάλο βαθμό στους όγκους γλοιοβλαστώματος. Σχεδόν το 30% των κυττάρων σε ορισμένα γλοιοβλαστώματα δεν είναι καρκινικά κύτταρα, αλλά μονοκύτταρα που ο όγκος τα κάνει να έχουν ανοσοκατασταλτική δράση».

Τα εξωκυτταρικά κυστίδια, όχι μόνο αλλάζουν τα μονοκύτταρα, αλλά φαίνεται πως μπορούν και να “χρησιμοποιούν” τις συνηθισμένες αντικαρκινικές θεραπείες για να αυξήσουν την ανοσοκαταστολή.

Η ιντερφερόνη γάμμα είναι συνήθως δείκτης θετικής ανοσοαπόκρισης. Οι ερευνητές της Mayo διαπίστωσαν όμως ότι όταν γίνεται θεραπεία με ιντερφερόνη γάμμα για το γλοιοβλάστωμα, αυξάνονται οι ανοσοκατασταλτικές ιδιότητες των εξωκυτταρικών κυστιδίων.

«Ομοίως, τυπικές θεραπείες, όπως η ακτινοβολία και η χημειοθεραπεία, κάνουν και αυτές τα εξωκυτταρικά κυστίδια πιο ισχυρά ανοσοκατασταλτικά, τουλάχιστον στον δοκιμαστικό σωλήνα. Δυστυχώς, ακόμη και αν η θεραπεία προκαλέσει ανοσοαπόκριση, ο όγκος μπορεί να την σταματήσει», είπε ο επικεφαλής της μελέτης.

Οι ερευνητές αναζητούν τώρα βιοδείκτες συγκεκριμένων τύπων εξωκυτταρικών κυστιδίων που ενισχύουν την ανοσοκαταστολή. Στόχος τους να εμποδίσουν την απελευθέρωση αυτών των συγκεκριμένων τύπων, ώστε να σταματήσουν και την ανοσοκατασταλτική τους δράση. Αυτό θα μπορούσε στο μέλλον να αποτελέσει ένα νέο είδος θεραπείας για το γλοιοβλάστωμα.

Εξέταση αίματος για τη διάγνωση του γλοιοβλαστώματος;

Οι ερευνητές της Mayo έχουν ταυτοποιήσει μια ομάδα μικροRNA σε εξωκυτταρικά κυστίδια, που είναι μη ρυθμιζόμενα στο γλοιοβλάστωμα και ανιχνεύονται στο αίμα.

Η μαγνητική τομογραφία, το μέσον αξιολόγηση της απόκρισης του όγκου στη θεραπεία, δεν μπορεί να διαχωρίσει το πραγματικό μέγεθος του όγκου από μία ψευδή ένδειξη εξέλιξης του όγκου μετά τη θεραπεία.

«Μία εξέταση αίματος μπορεί να εντοπίσει εξωκυτταρικά κυστίδια που προέρχονται από το γλοιοβλάστωμα και θα μπορούσε να διαχωρίσει με σαφήνεια εάν πρόκειται για όγκο ή φλεγμονή. Αυτό θα ήταν εξαιρετικά σημαντικό», είπε ο επικεφαλής της μελέτης.

Θα μπορούσε ακόμα και να γίνεται «υγρή βιοψία» για την αρχική διάγνωση του γλοιοβλαστώματος, καθώς το μικρό-RNA των εξωκυτταρικών κυστιδίων από το γλοιοβλάστωμα, έχει μία μοναδική “υπογραφή” που δίνει τη δυνατότητα να διαχωρίζεται το πλάσμα ασθενούς που πάσχει από γλοιοβλάστωμα από αυτού ενός υγιούς ανθρώπου.

Διαπίστωσαν επίσης ότι η “υπογραφή” μικρο-RNA στο πλάσμα ενός ασθενούς με γλοιοβλάστωμα επανεμφανίζεται όταν εμφανίζεται και πάλι ο όγκος, γεγονός που θα μπορούσε να συμβάλλει στη θεραπεία του συγκεκριμένου είδους όγκου του εγκεφάλου.

Οι ερευνητές της Mayo εκτιμούν ότι παρόλο που οι ανοσοθεραπείες δεν έχουν αποδειχθεί μέχρι στιγμής αποτελεσματικές για το γλοιοβλάστωμα, θα μπορούσαν να στοχεύσουν τις ανοκατασταλτικές “οδούς των εξωκυτταρικών κυστιδίων και τελικά να υπάρξει ένας αποτελεσματικός συνδυασμός ανοσοσοθεραπείας με τις συνηθισμένες μέχρι τώρα θεραπείες.

Τονίζουν επίσης ότι τα εξωκυτταρικά κυστίδια μπορεί τελικά να χρησιμεύσουν ως “μέσον παράδοσης” της θεραπείας του γλοιοβλαστώματος. Η κλινική Mayo διαθέτει κυτταρικές σειρές όγκων γλοιοβλαστώματος. «Θα μπορούσαμε να τροποποιήσουμε γενετικά αυτά τα κύτταρα όγκου, έτσι ώστε τα εξωκυτταρικά κυστίδια τους να παρέχουν γονιδιακή θεραπεία» υποστηρίζουν οι ερευνητές της Mayo Clinic.

Μπορείτε να διαβάσετε τα αποτελέσματα των μελετών εδώ: https://academic.oup.com/neuro-oncology/advance-article-abstract/doi/10.1093/neuonc/noaa029/5742588?redirectedFrom=fulltext